48- ABDESTTE İKTİSAD VE
BUNDA İSRAF'IN KERAHETİ HAKKINDA GELEN HADİSLER
حَدَّثنَا
مَحَمَّد بْن
بشار.
حَدَّثنَا أَبُو
داود.
حَدَّثنَا
خارجة بْن
مصعب، عَن يونس
بْن عُبَيْد،
عَن الحسن،
عَن عتي بْن ضمرة
السعدي، عَن
أَبِي بْن
كعب؛ قَالَ:
-
قَالَ
رَسُول
اللَّه صَلى
اللَّه
عَلَيْهِ وَسَلمْ:
((أَن للوضوء
شيطانا يقال
لَهُ ولهان.
فاتقوا وسواس
الَمْاء)).
-
الحديث قَدْ
رَوَاهُُ
الترمذيّ
بهَذَا الإسناد،
وَقَالَ: حديث
غريب، لَيْس
إسناده بالقوي
عند أهل
الحديث لأنا لانعلَمْ
أحدا أسنده
عَن خارجة.
وليس هُوَ بقويّ
عند أصحابنا.
وضعفه ابْن
مبارك. وروى
هَذَا الحديث
مِنْ غَيْر
وجه عَن
الحسن.
Ubeyy bin Ka'b
(Radiyallahu anh)'den rivayet edildiğine göre Resulullah (Sattallahu Aleyhi ve
Sellem) şöyle buyurdu demiştir:
«Şüphesiz abdest
(vesvesesi) için Velehan denilen bir şeytan vardır. Bunun için su vesvesesinden
sakının.»
Not: Tirmizi,
«Abdestte İsrafın Keraheti» babında, hadisi ayni isnad ile zikretmiş ve garip
olup bu isnadın hadisçiler yanında kuvvetli olmadığını, çünkü Harice'den başka
kimsenin bunu isnad ettiğini bilmiyoruz. Harice de arkadaşlarımız yanında
kuvvetli değildir, hatta İbnü'l-Mübarek onu zayıf görmüştür, der. Bu hadis
müteaddit yollarla El-Hasan'dan rivayet edilmiştir.
Diğer tahric:
Tirmizi, tahare TİRMİZİ HADİSİ
İÇİN
BURAYA TIKLAYIN
AÇIKLAMA :
Tirmizi'nin
şerhi Tuhfe'de şöyle deniliyor: Zehebi, EI-Mizan'da: Ahmed, Harice'yi zayıf
görmüş, İbn-i Main, Harice. sika değil, kezzabtır, demiş, Buhari de
İbnü'l-Mübarek ve Veki'in onu terkettiklerini ifade etmiştir' der.
Velehan:
Sözlükte aşırı aşk ve şiddetli muhabbet dolayısıyla aklın gitmesi ve şaşmaktır.
Abdest işinde vesvese eden şeytana bu ismin verilmesinin sebebi, abdest işine
vesvese sokmak yolundaki aşırı hırsıdır. Yahut yaptığı vesvese ile insanı öyle
bir hayrete sokuyor ki, artık kişi kendisini şaşkın görür, şeytanın nasıl
onunla oynadığını anlamaz. Abdest alırken uzvunun ıslanıp ıslanmadığını ve kaç defa yıkadığını bilemez olur. Bundan
dolayı da bu isim verilmiştir, denilebilir.
Hadisin: ''Su
vesvesesinden sakının" parçası hakkında Tıybi'den naklen Tuhfe'de
deniliyor ki: Yani abdest uzuvları ıslandı mı, ıslanmadı mı, bir defa mı, iki
defa mı yıkandı, su temiz mi necis mi?, Su kulleteyn var mı, yok mu? diye
Velahan adlı şeytan'ın suyla ilgili yapmak istediği bu ve benzeri vesveselerden
kaçının.
İbnü'l-Melik
demiş ki, şeytan su hakkında pek fazla vesvese verdiğinden parçada Velehan
vesvesesi, tabiri yerine su vesvesesi, tabiri mübalağayı ifade etmek için
kullanılmıştır. İbn-i Hacer de İbnü'l-Melik'in bu görüşünü benmsemiştir.
Hadis, abdest
alınırken su'da israf etmenin kerahetine delalet eder. Nehir kenarında bile
abdest alınırken suda israf etmenin kerahetinde alimler icma etmişlerdir.